علائم بارداری چیست و علائم اولیه بارداری از چه زمانی آغاز می شود ؟

برای بسیاری از زنان، و مخصوصا افرادی که برای بارداری برنامه ریزی نداشته‌اند، هفته اول بارداری بدون اینکه متوجه علائم بارداری شوند، سپری می‌شود. از آنجایی که بسیاری از زنان عادت ماهانه (پریود) نامنظمی دارند، این موضوع در بین افراد شایع است.

برخی از علائم بارداری در هفته های اول کاملا مشابه علامت های پیش از قاعدگی است و ممکن است با آن اشتباه گرفته شود، در ادامه به علائمی که زودتر از سایر نشانه ها و حتی قبل از انجام آزمایش بارداری، در زنان باردار قابل تشخیص هستند، اشاره شده است:

• به تاخیر افتادن زمان عادت ماهانه

تاخیر یک هفته ای عادت ماهیانه یا بیشتر از آن، برای زنانی که در سنین باروری هستند و از روش های جلوگیری از بارداری استفاده نمی کنند، به عنوان یکی از مهم ترین علائم بارداری به شمار می رود. گرچه در برخی افراد که سیکل قاعدگی نامنظم دارند، این موضوع نشان دهنده بارداری نمی باشد.

• تورم، افزایش حساسیت و دردناک شدن سینه

تغییرات هورمونی موجب افزایش حساسیت و دردناک شدن سینه ها می شود و این موضوع یکی از اولین نشانه های بارداری است که کاملا مشابه نشانه های سندرم پیش از قاعدگی است. معمولا پس از چند هفته، بدن با تغییرات هورمونی سازگار می شود و این مشکل از بین می رود.

• احساس خستگی

در مقایسه با سایر علائم بارداری، احساس خستگی یکی از مواردی است که در هفته های اول بارداری، در اکثر افراد قابل تشخیص است. تشکیل جفت برای تغذیه جنین، فرایندی است که نیاز به مصرف انرژی دارد، علاوه بر این افزایش پروژسترون و کاهش فشار خون و قند خون از عواملی هستند که موجب ایجاد احساس خستگی می گردند. اکثر افرادی که برای بارداری برنامه ریزی نکرده اند و از وقوع آن بی اطلاعند سعی می کنند تا احساس خستگی را با مصرف کافئین برطرف کنند، در حالی که مصرف مواد خوراکی سرشار از پروتئین و آهن، استراحت و حفظ آرامش در هفته های اول بارداری موجب رفع خستگی می گردد.

• حالت تهوع همراه با استفراغ و یا بدون آن

تهوع صبحگاهی، یک تا دو ماه پس از آغاز بارداری رخ می دهد، هر چند که ممکن است این حالت در هر زمانی از شبانه روز نیز ایجاد شود. با این حال، برخی از زنان در هفته های نخست بارداری هم احساس تهوع دارند و بعضی دیگر حتی تا پایان دوران بارداری، این حالت را تجربه نمی کنند. ممکن است تغییرات هورمونی علت به وجود آمدن تهوع باشد. حالت تهوع و استفراغ گاهی باعث می شود که فرد تمایلی به خوردن غذا نداشته باشد و بی اشتها شود.

• حساسیت به بو

حساسیت به بو، یکی از علائم بارداری است که معمولا چند روز بعد از لقاح و در هفته اول ظاهر می گردد. افزایش سطح استروژن و گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) موجب ایجاد این احساس می شود، گاهی این موضوع باعث می شود که حتی فرد نسبت به بوی غذای مورد علاقه خود نیز، احساس ناخوشایندی پیدا کند. حساسیت به بو ممکن است حالت تهوع صبحگاهی را تشدید کند.

• لکه بینی

لکه بینی یا "خونریزی لانه گزینی" یکی از اولین نشانه های بارداری است و حدودا 10 تا 14 روز بعد از لقاح رخ می دهد.. خونریزی هفته اول بارداری بسیار خفیف و در برخی از زنان فقط شامل ترشحات کمرنگ می باشد. زمان لکه بینی متغیر است و ممکن است چند ساعت یا چند روز ادامه داشته باشد. برخی افراد خونریزی لانه گزینی را به اشتباه، شروع سیکل قاعدگی تصور می کنند و متوجه بارداری نمی شوند. زیرا تقریبا همزمان با شروع سیکل قاعدگی هنگامی که تخمک بارور شده به دیواره رحم می‌چسبد (لانه گزینی) اتفاق میفتد.

• افزایش دمای بدن

دمای بدن در زمان تخمک گذاری افزایش می یابد، اما اگر پس از تخمک گذاری دمای بدن بالا بماند، می تواند از نشانه ی بارداری باشد. معمولا بالا رفتن دمای پایه بدن، از اولین علائم حاملگي در هفته اول است.

• تکرر و افزایش ادرار

در دوران بارداری حجم خون در سیستم گردش خون افزایش می یابد و بنابراین کلیه ها حجم بیشتری از ادرار را به مثانه هدایت می کنند، در نتیجه مثانه سریع تر پر شده و احساس دفع ایجاد می شود. علاوه بر این ماهیچه های رحم در هنگام بارداری برای کمک به رشد و نمو جنین، مرتبا در حال تغییر شکل هستند و اندازه آنها افزایش می یابد. این موضوع باعث فشار به مثانه و تکرر ادرار می شود، در نتیجه افزایش ادرار و احساس دفع ادرار از علائم بارداری به شمار می رود.

• گرفتگی عضلات و دردهای زیر شکم

اسپاسم و گرفتگی عضلات در هفته های نخست بارداری ناشی از انقباضات رحمی است و دردی مشابه دردهای قاعدگی دارد. این انقباضات معمولا در ناحیه پایین شکم احساس می شوند.

• اختلالات سیستم گوارشی و یبوست

کند شدن حرکات روده به علت تغییرات هورمونی و به دنبال آن یبوست، از علائم اولیه بارداری محسوب می شود.

• گرفتگی بینی و آبریزش

گرفتگی بینی و التهاب آن در دوران بارداری در 30 درصد از زنان باردار شایع است و آن را اصطلاحا "رینیت بارداری" می نامند. افزایش سطح هورمونی و تغییرات سیستم گردش خون سبب افزایش غشا مخاطی بینی، تورم، گرفتگی و آبریزش در هفته های اول بارداری می شود و ممکن است تا پایان دوره بارداری ادامه داشته باشد. اما این حالات هیچ خطری برای مادر و جنین ندارد و بعد از زایمان به طور کامل از بین می رود.

• تغییرات رفتاری و خلق و خوی

نوسانات هورمونی از جمله هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی بر عملکرد مغز تاثیر گذاشته و موجب بروز حالات اضطراب، افسردگی و بی حوصلگی، تحریک پذیری، اختلالات خواب و بعضی مشکلات دیگر می گردد. این نشانه ها از علائم اولیه بارداری هستند و معمولا در هفته های ششم تا دهم بارداری به اوج می رسند، سپس برای مدتی کمتر شده و دوباره در اواخر دوران بارداری بروز می کنند. مراجعه به مشاور برای تسکین این حالات بسیار مفید است.

• هوس های غذایی

یکی از علائم بارداری است که در هفته های نخست، حتی زمانی که شخص هنوز از بارداری خود بی اطلاع است، اتفاق می افتد. هوس های ناگهانی و تمایل به خوردن برخی مواد غذایی (ترشیجات، شیرینی و ...) در اکثر زنان باردار وجود دارد.

• نفخ های ناحیه شکمی: در دوران بارداری، هورمون پروژسترون موجب شل شدگی ماهیچه های صاف روده و سایر ماهیچه ها می شود تا امکان تغییر شکل و انبساط رحم فراهم شود. شل شدگی ماهیچه ها علت اصلی پدید آمدن نفخ شکمی است که مشابه علائم نفخ های دوران قاعدگی می باشد.

تمامی علائمی که در این مقاله به آنها اشاره شد در همه ی زنان یکسان نیست و با توجه به سبک زندگی، ژنتیک و وضعیت سلامت فرد و جنین متغیر است. حتی ممکن است در هفته های اول بارداری هیچگونه علائم خاصی وجود نداشته باشد.

از انجایی که علائم اولیه بارداری بسیار مشابه نشانه های سندرم پیش از قاعدگی (عادت ماهانه) است بهتر است برای اطمینان آزمایش بارداری انجام شود. آزمایش خون معمولا 8 تا 10 روز پس از لقاح و آزمایش ادرار، 10 تا 14روز بعد از لقاح قابل انجام است. در صورت مثبت بودن نتیجه آزمایش بارداری، باید به پزشک مراجعه شود.

باید در نظر داشت که مصرف ویتامین ها و مکمل های دوران بارداری طبق نظر پزشک به رشد و تکامل جنین و همچنین بهبود علائم ناشی از بارداری کمک می کند.