سلول بنیادی چیست؟
اهداف و کارکرد سلول های بدن عمدتاً مشخص شده است، اما گروهی از سلول های بدن نیز وجود دارند که هنوز نقش مشخصی برای آن ها تعریف نشده است و توانایی تبدیل شدن به هر نوع سلولی را بسته به نیاز بدن دارا هستند. این سلول ها اصطلاحا سلول های بنیادی نامیده می شوند و مشخصه بارز آن ها این است که می توانند در طی رشد و نمو به چندین نوع سلول مختلف با تخصص مشخصی تبدیل شوند و اصطلاحاً تمایز یابند. در ادامه، با فرآیند تمایز سلولی به صورت خلاصه آشنا خواهید شد.
سلول های بنیادی می توانند تمام سلول های دیگر بدن را با عملکردهای ویژه آن ها تولید نمایند. این سلول ها مسئول ایجاد و بازسازی اندام ها و بافت های بدن هستند و حتی در اکثر بافت های تمایز یافته (از جمله بافت چربی) نیز به تعداد کم وجود دارند.
این سلول ها از دو منبع اصلی منشاء می گیرند: بافت های جنینی و بافت های بالغ بدن. در شرایط مناسب در بدن یا در آزمایشگاه، این سلول ها تقسیم شده و سلول های بیشتری به نام سلول های دختر را تشکیل می دهند. در ادامه، این سلول های دختری، یا به سلول های بنیادی جدیدی تبدیل می شوند (بازسازی)، و یا به سلول های تخصصی و دارای عملکرد ویژه تری مانند سلول های خونی، سلول های مغز، سلول های عضلانی قلب، یا سلول های استخوانی تبدیل می شوند. این فرآیند تبدیل سلول بنیادی به سلول های تخصصی را اصطلاحاً تمایز می نامند. این دو ویژگی اصلی، این سلول ها را به سلول های منحصر به فردی تبدیل می کند.
ماهیت غیر تخصصی سلول های بنیادی
این سلول ها دارای ساختارها و عملکردهای خاصی نیستند. به عنوان مثال، یک سلول بنیادی تخصص نیافته، نمی تواند اکسیژن را مانند گلبول قرمز حمل کند یا مانند سلول قلب، خون را پمپاژ نماید. اما با دریافت سیگنال های مناسب، این سلول ها می توانند به انواع مختلفی از سلول های خاص مانند سلول های عضلانی، سلول های خونی و غیره تبدیل شوند. این سلول ها عملاً در تمام بافت های موجود زنده وجود دارند.
توانایی تخصصی شدن (تمایز) سلول های بنیادی
روند تمایز به سلول های بنیادی تخصص نیافته اجازه می دهد عملکرد و ویژگی های مشخصی را بدست آورند. سیگنال هایی که نشانگر این تغییر و تمایز هستند، می توانند ذاتی (از داخل سلول) یا خارجی (از خارج سلول) باشند. سیگنال های خارجی که می توانند این تغییر را در یک سلول تحریک کنند، ممکن است به صورت تحریک مکانیکی یا شیمیایی از سلول های همسایه باشند.
همانطور که پیش تر گفته شد، این سلول ها به دو دسته کلی جنینی و بالغ تقسیم می شوند. با اینکه نوع بالغ توانایی محدودتری نسبت به سلول های بنیادی جنینی دارد، اما کاربرد آن ها بیشتر از نوع جنینی است. چرا که در فرآیند استخراج نوع جنینی، احتمال بروز جهش ژنتیکی وجود دارد و مسائل اخلاقی و قانونی مرتبط با آن می تواند مسئله ساز باشد.
این سلول ها از توانایی بالایی در سلول درمانی، مهندسی ژنتیک، مهندسی بافت پیشرفته برخوردار هستند. در سلول درمانی، می توان آنها را مستقیماً به داخل بدن و بافت های آسیب دیده تزریق کرد.
بانک خون بند ناف مام ژن به زودی راه اندازی خواهد شد. این مرکز با بهره مندی از به روزترین دستگاه ها، تکنولوژی ها و بر اساس آخرین پروتکل های جهانی، اقدام به ذخیره سلول های بنیادی خون بندناف نموده تا در آینده برای اهداف درمانی مورد استفاده قرار گیرد. در صورت تمایل به استفاده از خدمات بانک خون بند ناف با ما تماس بگیرید.